MANASTIRLI KADINLARIN TAKI VE AKSESUAR KÜLTÜRÜ (1700-1730)

Bugünkü Kuzey Makedonya Devleti’nin en büyük ikinci şehri olan Manastır, I. Murad döneminde, 1380 yılından sonra Osmanlı hâkimiyetine girmiş, Adriyatik kıyıları ile Ege Denizi arasında Via Egnatia adı verilen Doğu-Batı ticaret yolunun tam ortasında bulunduğundan kısa sürede Rumelisi’nin önemli şehirlerinden biri haline gelmişti. Takip eden yıllarda özellikle II. ve Mehmed dönemlerinde buraya Anadolu’nun içlerinden Toroslardan planlı şekilde Türkmen grupları yerleştirilerek Türk nüfusunun artması sağlanmış, böylece zamanla Türk-İslam şehir dokusu hâkim kılınmıştı. İmparatorluğu, hâkimiyet sağladığı tarihten itibaren şehirde adlî teşkilatını kurmuş halkın hukuki sorunlarını çözmek için kadı atamıştı. Kadı, her türlü hukuksal sorununu çözerken aynı zamanda dava kayıtlarının tutulmasını sağlayarak kültürel mirasın bugüne aktarılmasına hizmet etmişti. Şer‘iyye sicilleri adıyla bilinen bu kayıtlar, halk yaşantısını, merkez-taşra ilişkilerini, mahalli idarelere ait düzenlemeleri, ferman, ilam, hüccet, berat vb. çok çeşitli konuları içerdiklerinden tarihi sosyal tarih çalışmalarının temel başvuru kaynaklarından olmuştur. Bu makalede, Manastır mahkemesinde 1700-1730 yılları tutulan on dört adet sicil defterinde dağınık halde bulunan ölen kişilerden kalan miras ayrıntılarının kaydedildiği doksan sekiz kadın terekesi değerlendirilmiştir. Tereke kayıtları, kişilerin çocuk sayısı, serveti, statüsü, paylaşımı, kullandığı eşyalar, eşya fiyatları yatırım araçları hakkında bilgiler içermektedir. yönüyle pek açıdan değerlendirilebilen kaynaklar, belirtilen aralığında Manastırlı kadınların kullandıkları takı aksesuarların neler olduğu, hangi malzemelerden türlerinin yapıldığı bunların servet miktarları refah seviyesi toplumsal statülerine göre değişip değişmediği da ipuçları vermektedir.